فرایند دولومیتی‌شدن و ارتباط آن با رخساره‌های رسوبی و کیفیت مخزنی سازندهای دالان بالایی و کنگان در ناحیه جنوب خاور خلیج ‌فارس

سازندهای دالان بالایی و کنگان با سن پرمین پسین- تریاس پیشین به عنوان سنگ­های مخزن اصلی برخی میادین خلیج فارس شناخته می­شوند. این سازندها با توالی کربناته- تبخیری، متشکل از رخساره­های پشته­ سدی، لاگون و پهنه کشندی هستند که در بخش­های کم­ژرفای یک محیط رمپ کربناته و در شرایط آب‎و‎هوایی گرم و خشک گسترش پیدا کرده­اند. در این رخساره­ها، دولومیتی ­شدن فرایند دیاژنزی متداولی است که از دید چگونگی تشکیل و توزیع و ارتباط آن با کیفیت مخزنی در این نوشتار مطالعه و بحث شده است. این فرایند با توجه به ویژگی­های بافتی اولیه و نیز تأثیر فرایندهای انحلال و سیمانی­ شدن انیدریت، تأثیر متفاوتی بر ویژگی­های مخزن دارد. بیشتر دولومیت­ها به­صورت جانشینی و بخشی ناچیزی نیز به­صورت سیمان گسترش دارند. دولومیت­های جانشینی ریز­بلور در رخساره­های گل­غالب پهنه کشندی، تحت شرایط تبخیر سطحی و تغلیظ آب‌های منفذی طی دیاژنز اولیه شکل گرفته­اند. در صورتی که دولومیت­های جانشینی ­در رخساره­های دانه‎غالب،­ به­صورت حفظ­کننده و تخریب­کننده فابریک بر اثر نفوذ شورابه­های تبخیری طی دیاژنز تدفینی تشکیل شده­اند. در این رخساره­ها انیدریت به‌صورت سیمان کومه­ای و فراگیر گسترش دارد.­ رخساره­های­ دولومیتی با سیمان انیدریت فراگیر، مانند رخساره­های ریزبلور پهنه کشندی کیفیت مخزنی پایینی دارند. رخساره­های دولومیتی با سیمان انیدریت کومه­ای و رخساره­های با دولومیت جانشینی­ درشت‌بلور کیفیت مخزنی بالاتری دارند. نتایج نشان می­دهد که فرایند دولومیتی ­شدن در صورتی که با ایجاد بلورهای درشت به­صورت تخریب‎کننده فابریک به‎ویژه درون رخساره­های دانه غالب همراه بوده، نقش مؤثری در بهبود کیفیت مخزنی داشته است.